24 May 2016

TBD Xanadu - Büyük Veri

19-22 Mayıs 2016 Antalya Xanadu tesislerinde Türkiye Bilişim Derneği tarafından düzenlenen 18. Kamu Bilişim Plalformu etkinliği çok başarılı tamamlandı. Büyük veri konulu panelde moderatörlük görevini üstlenerek konunun her boyutu ile tartışılmasına katkıda bulundum. Beni bu etkinliğe davet ettikleri için TBD yönetim kuruluna teşekkür ediyorum. Büyük Veri ve 5G ilişkisi hakkında düşüncelerimi aşağıda paylaşıyorum.

1-Geleneksel Radyo Erişim: GSM hücresel gezgin teknolojileri geliştirme aşamasında ikinci ve üçüncü nesil olarak tanımlanan sistemler birbirinden tamamen ayrık donanım temelli sistemler olarak işletmeci ağında yerlerini buldu. Hatırlanacağı gibi baz istasyonları bağımsız GSM/UMTS temelli ve toplayıcı omurga ağı bağımsız olmak üzere kuruldu ve hizmet verdi. Yaratılan veri miktarı yoğun olmadığı için işletmeci kuruluşlar (BSS/OSS) yönetim ve işletme altyapı ihtiyaçlarını kendi sistemleri içinde oluşturarak başarılı bir işletme modeli uyguladılar.


2-Tek Radyo: Tekbir baz istasyonu (Single RAN) platformu kullanarak örneğin GSM/UMTS/LTE hem farklı hava arayüzlerini hemde frekansları desteklemek ise günümüzdeki zorlukların başında gelmekte. Tek baz istasyonu, aynı zamanda tek omurga taşıyıcı, iletim ve hatta tek bir işletme ve yönetim sistemi ile bütünleşik olarak çalışma imkanı sağladı. Bu teknoloji ile, işletmecilerin verimliliğinin artmasına aynı zamanda trafiği yönetme kolaylığı, sağlanmış oldu. Ancak bir önceki sistemlerde olduğu gibi veri akışındaki inanılmaz artış baş döndürücü hızlara çıktığı için ve nihayetinde ses taşımacılığı da IP paketleri ile oluşmaya başladığı için (VOLTE) veri miktarı ve yönetilmesi Veri Merkezlerini mercek altına aldı. Özellikle katma değerli servisler, görüntü ağırlıklı iletişim, IP anahtarlama, güvenlik ile birlikte iş dünyasının bulut hizmetlerini kullanmadaki çekincelerini ortadan kaldırmaya başladı. İşte bu aşamada bağımsız veri merkezleri ve büyük verinin bu merkezlerde yönetilmesi gündeme geldi ve birçok çerçeve uygulama yazılım (Framework) ürünleri geliştirildi.

3-Ortak Mimari: Büyük veri konusunda gündeme gelen zorluklar aşamalar şeklinde ortaya konularak çözümler üretilmeye başlandıkça farklı sistemlerin yönetimini kapsayan örneğin LTE-TDD, LTE-FDD, 4.5G, 5G, WiFi, IOT gibi ortak bulut bilişim kurulumu planlandı. Ortak Mimari olarak tanımlanan sistemler büyük veriyi çevrim içi ve gerçek zamanlı işlemek üzere haritalandırıldı. Böylece bulut üzerinde bütün ağın yönetimi yapılabileceği gibi aynı zamanda verilerin saklanması ve katma değerli hizmetlerinin modellenmesine imkan sağlayan ve ürünlerin pazara sunulmasını hızlandıran bir mimari oluşmaya başladı. Ağ üzerindeki bütün çağrıların ve İnternet trafiğinin buluttan gerçek zamanlı olarak anahtarlanması yeni metodolojilerin gelişmesine imkan verdi. Bulut hizmetleri dahilinde, kullanıcı ve müşteri yoğunluğunu gerçek zamanlı izleyerek uzaktan kapasite değişikliği yapılabilmek ve yazılım ile baz istasyonu teknolojisinin yönetilebilmesi sistemleri geliştirildi. Kendi kendine yapılanabilen ağ (SON), Ağ dilimleme (Network Slicing), aynı anda çoklu bağlantı (Multi-Connectivity 4.5G-5G) işletmecilere çeşitlilik ve anında müşteri memnuniyetini sunabilecek altyapı tasarımları olarak ortaya çıkmaya başladı. Açıkçası ağ mimarlarının, topoloji konusunu bir ArGe projesi olarak konumlandırarak büyük veri işleme meselesine farklı öneriler sağlayarak ve işletmeci kuruluşun içinde tasarım faaliyeti yürüterek zorlukları aşmanın yollarını aramaları ile, yerli katma değeri arttırabiliriz. Rekabet ortamının farklılığı ise kavramsal tasarımı doğru yapılandıran geçmiş ile uyumlu ancak gelecek teknolojileride hasarsız ve büyük güncellemeler gerektirmeden kucaklayacak sistem mimarileri ile kuruluşların avantaj sağlayabileceği anlaşıldı.

4-Büyük Veri Konuları: 5G ile birlikte tamamen değişecek olan Büyük Veri depolama, işleme, yönetme alanlarının başında elbette Siber Güvenlik en öncelikle olarak yerini korumaktadır. Siber Güvenliğe bir bütün olarak yaklaşmak (Holistic) danışmanlık, denetleme, uygulama, süreç, teknoloji, insan kaynakları, gibi konularının aynı anda irdelemesini yapmak zorundayız. Büyük veriyi toplama depolama ötesinde, veri gizliliği ile birlikte güvenli analiz ve anlamlandırma ise ayrı bir uzmanlık. Ancak bu şekilde ağın hizmet sürekliliğini, güvenilirliğini, güvenliğini sağlayabilir, müşterilerin ihtiyaçlarını anında analiz ederek hızlı ürünler tasarlayabiliriz.

5-Nesnelerin İnterneti: Yukarıda değindiğim ortak mimari içinde bulunmasına çalışılan IOT kodlama ve hava arayüzleri ise daha düşük frekans aralığında daha az veri üreten ve algılayıcıların enerji verimliliğine öncelik veren sistemler olarak tasarlanıyor. İşte tam bu noktada 5G baz istasyonları yüksek hız ile birlikte tam tersine düşük hızları da destekleyecek esnekliğe sahip olacak şekilde tasarlanıyor. Ancak daha uzun mesafe çalışabilecek şekilde uzaktan çevrim içi frekans ölçeklendirilmesinin karmaşıklığı tasarımcıları zorlamaya devam etmekte. Sonuç olarak ortak mimari ve veri işleme yeteneği ile bulut veri merkezleri uzun bir süre dikkatimizi çekmeye devam edecek. Bize düşen asıl görev, zamanlamanın doğru olduğu bu dönemde bu değişim içinde kendi katma değerimizi yaratacak alanlar bulmak ve ticari başarıya dönüşecek ürünleri ortaya çıkarmak olarak özetlenebilir.

Bir kez daha Türkiye Bilişim Derneğine teşekkür ediyorum.