Tekno Sohbet - Yüksek Teknoloji

Yaklaşık 30 yıldır Türkiye’nin önde gelen teknoloji markalarında üst düzey yöneticilik tecrübeniz bulunuyor. Buna istinaden Türkiye ve dünya pazarında son 10 yıldaki teknoloji gelişimini nasıl değerlendirirsiniz?

Sohbete başlarken okurlarımızı yaşamakta olduğumuz süreç içinde heyecanlarını yitirmeden yeniliklerin peşini bırakmadıkları için kutluyorum. Uzmanlarımız zorlukları aşmanın sihirli reçetelerini yazmakla kalmayarak, eş zamanlı olarak toplumsal iletişimi gerçekleştirerek uygulamaların yaygın kullanımında yol gösterici oldular.

Hatıralarımda, yirmi yıl önceki iş yapış tarzının sanal ortamda uluslararası toplantılara canlı görüntülü katkı vermemim tazeli canlanıyor. Aslında teknoloji, etkinlik ve verimlilik üzerine inşa edilen kurgusunu yavaş da olsa yerine getiriyordu. Salgın, dönüşümü önce tetiklemiş, sonrasında da ivmelendirmiştir. Son 3 yılda yaşadıklarımız teknolojiye sarılmanın neticesinde bağlantılı kalabilmenin ve üretmenin her türlü koşulda devamlılığını kavramamızı sağlamıştır. Kalıcı olarak değişen iş, yaşam, öğrenme, eğlenme alışkanlıklarımızı şimdi farklı ürünler tasarlamak için kullanacağız.

Sektöre giriş yaptığınız zaman ile şu anki teknolojik gelişimleri göz önüne aldığınızda, sizce ne tür farklılıklar var?

Bana yönlendirilen bu anlamlı soru için çok teşekkür ediyorum. Zaman ilerledikçe yöneticiler olarak farkına vardığımız bir gerçekten bahsederek cevaplamaya çalışacağım. Birincisi telekom altyapı sunucularının kullanıcıları çevrim içi tutabilecek sistemleri süratle devreye almalarıdır. İkincisi terminal cihazlarının çözünürlük, işlem kapasitesinin ve uzun enerji kaynağının geliştirilmesidir. İki edinim önceleri yalın ve sonrasında tahminlerimizin çok ötesinde karmaşık katma değerli servisleri boyutlandırmıştır. Üçüncü olarak bahsedeceğimiz iletişimin güvenliği, güvenilirliği, sürekliliği düzenlemeleri sanal ortama göçün önündeki teknik ve duygusal engelleri kaldırmıştır.

Bütünsel bakış açısıyla değerlendirildiğinde ihtiyaç eksenleri yönünün çark etmesi geleneksel yaklaşımı bozmasıyla sonuçlanmıştır. Teknolojinin yönetim felsefelerinde yıkıcı etkisinden söz etmek yerine devamsız terimini kullanmayı tercih ediyorum.

Doğmakta olan yeni gün, ürünlerin çeşitliliğinin renkleneceğinin işaretini vermektedir. Karşılığında pazarda tutunmaya, tırmanmaya, beğeni ve algı oluşturmaya gereken zamanın giderek azalacağıdır. Özetle ürünlerin yaşam eğrisi gözümüze hoş görünen çan eğrisinden süratle yükselen ve düşen vuru etkisine evrilecektir. Kaldı ki pazarda yer değiştirme gerçek yüz yüze yerine sanal ortamların tercihi önceliğini almıştır. Ürünlerin daha fikir aşamasından başlayarak tasarım sürecinde sanal ortamlarda bulunulur olacağını önemsemeliyiz. Değer zincirinin tanımının yeniden yapıldığını, katma değerin hangi halkada daha yoğun olarak yakalanacağı sanal kavramlar çerçevesinde daha dikkatle ele alınmalıdır.

Belki de soruya verilebilecek cevap, zamanında küresel düşün anlayışının şimdi sanal düşün ile değiştirilmiş olmasıdır.

Son günlerde gündemde olan 5G ile ilgili olarak neler söylemek istersiniz. Hayatımıza getirecekleri oldukça fazla olan 5G için kişisel yorumunuz nedir?

Sevgili okuyucular bakınız, teknoloji gelişmesini sürdürmekte, yeni buluşlar, icatlar hız kesmeden güncel yaşantımızda yerini almaktadır. Teknolojinin kullanıma sunulmasının amacını beklentileri şimdiki zamanda değil, gelecek öngörüsü doğrultusunda karşılamasına bağlamalıyız. Bugünkü sorunlara çözüm üretmek yeterli olmayacak, yarın kazanılacak yetilerimizi tatmin etmeyecektir. Öyleyse aslında biz yakın gelecek için çözümler üretmek doğrultusunda yapılanmalıyız. Tahminlerimizde yanılmamak ve kaynaklarımızı etkin yönlendirmek pazar kestirimleriyle mümkün olmaktadır. Pazar öngörüleri, ağırlıklı olarak teknolojiye odaklanmanın heyecan yaratabileceği istikametinde hazırlanabilir. Ancak asıl hesaplamalar, ürünün geri dönüş süresi, nakit akışı, gerçekten bir ihtiyacı hızla karşılayabilmesi ve tüketicinin ödeme kapasitesi olduğunun bilinciyle planlanmalıdır.

5G, iletişim altyapısı bakımından yeni bir mimari olarak ortaya çıkmıştır. Kuşkusuz getireceği yenilikleri hayal etmenin ciddiyetinin farkındayız. İleri seviyede yönlendirici olabilmeyi umursuyoruz ve konuya dikkatle sahip çıkıyoruz. Devasa bir atılım olarak nitelendirilen 5G altyapı kurulumlarının geriye doğru uyumluluk düzenini, projenin aşamalı olarak devreye alınmasını isabetli bir karar olarak yorumluyorum. Bütün boyutlarıyla toplumun derinden ilgisini çekecek projenin hassasiyetle planlanması kaçınılmazdır. Fırsat önümüzde bir düzlük gibi açıktır. İnsan kaynakları açısından ülkemizi şanslı görüyorum. Yıllardır konu hakkında değerli uzmanların yetiştiği bilişim sektörü gösterilen hedeflere ulaşmakta, yerli değer yaratmakta yetkinlik sahibidir. Israrla vurgulamak istediğim mesele mutabakat sağlayacağımız bir planın isabetli sonuç elde etmemiz için tamamlanmasıdır.

Sizce teknoloji sektörünü ilginç kılan, insanların teknolojiye olan merakı mı? Teknolojinin bizlere getirdikleri mi?

Her iki seçeneğin de doğru olduğunu düşünüyorum. Birbirleriyle çakışık bir döngü içinde sürekli ilerlemenin hakkından gelmek parende atmak gibi olacaktır. Yerinde saymak anında geri kalınması demek olacaktır. Teknolojiye merakın öğrenmenin, okumanın, yazmanın, paylaşmanın kaçınılmaz olmasından beslendiğini biliyoruz. Yine de çekinmeden somut ifade etmek gerekirse bilimin, sporun, sanatın birlikte yaşandığı iklimlerin ve iş birlikteliklerinin teknolojiyi yeşerttiğini görüyoruz.

Merakımız ötesinde sizlere gizli ihtiyaçtan söz etmek istiyorum. İlk defa deneyimlediğiniz bir yeniliği sanki hep vardı olarak algılayışınızın farkına varmışsınızdır. İşte beklediğim buydu dediğimiz durumlarda bana hep neden öncesinde bu ihtiyacı düşünemedim duygusu ilginç gelmiştir. Gizli ihtiyaca yakın olduğunu düşündüğüm bir örnek vermek istiyorum. Geçmişte araçlarımızın kapılarını mekanik anahtar takarak açardık, sonra birdenbire uzaktan bir sinyal göndererek kapılar kilitlenir ve açılır özelliğe sahip oldular. Hiç şaşırmadık değil mi?

Becerilerimizi küçümsemeden içimizdeki bilişsel zekâyı görünür yapacak, ince yeteneklerimizi ölçecek ve geliştirecek yöntemlerden bir sonraki buluşmamızda bahsetmek isterim.

Sektör tecrübenize dayanarak son dönemlerde firmalara danışmanlık verdiğinizi de biliyorum hatta firmanız Acmena bu amaçla kuruldu. Bize Acmena isminin anlamından ve şirketinizin kuruluş hikâyesinden bahseder misiniz?

Adını alev ağacından esinlenilerek alan Acmena firması 2013 yılında kuruldu. Alev ağaçları, ilkbaharda kırmızı renklere, sonbaharda ise yeşil yapraklara bürünen sert mevsimlerin yıpratamadığı köklerinden yeni filizlerle neslini sürdüren, seyredilmesi doyumsuz bir bitki türüdür.

Acmena’nın kuruluş amacı, iş dünyasının sayısal dönüşüm yolculuğunda bütünleşik resmin fark edilmesi, dönüşüm projelerinin saptanması, analizi ve uygulanmasında stratejik iş ortağı olarak yer almaktır. Yerel olarak geliştirilen LBOT/PICS ürünleri hatasız, zamanında başarılı öyküler yaşamak isteyen kuruluşlar tarafından kullanılmaktadır.

Acmena Kurumsal mimarinin yeniden tasarımını, iş, pazar, işletmeler ve teknoloji bileşenlerini kapsayacak şekilde, bütünleşik ve sistematik bir yaklaşımla gerçekleştirmek üzere LBOT ürününü iş dünyasına önermektedir.

Analiz ve kıyaslamalar neticesinde fikirlerin, yeni veya yürütülmekte olan projelerin rekabetçiliği, öncü etkileri sayısal gündem belgesi PICS ürünüyle mümkün olmaktadır. Geleneksel yapıların gelecek dünyasıyla buluşması, işletmenin kaynak ve yetkinliklerinin etkin planlaması ile sağlanacaktır.

LBOT/PICS ürünleri, şirket satışları, süreçlerin incelenmesi, yatırımcı belgelerinin uzmanlar tarafından düzenlenmesini amaçlamaktadır.

Firmalar daha çok hangi konularda danışmanlık hizmetinizden faydalanıyorlar?

Firmalarımızı kurumsal, orta pazar, küçük, mikro, tüketici olarak yatay düzlemde değerlendirdiğimiz bir ortamda farklı çözümlere ilgi duyulmaktadır. Pazarın dikey dilimleme ayrıntılarına girmeden ortak tercihlere değinmek daha doğru olacaktır.

Kurumsal işletmelerde belirsizliklerin daha az yaşanması ancak uzun vadede değişimin önderliğini sürdürmek arzusu öne çıkmaktadır. Sayısallaşmanın emekleme safhasının ötesine geçmesinin kaçınılmaz farkındalığının özgüveni baskıladığını gözlemliyoruz. Genç yöneticilerin tedirginliğine karşılık, geleneksel kademelerde aceleye gerek yok anlayışı işletmelerin kaderini belirleyecektir. Yönetişim (L) ekseninin öncelikle sayısal yaklaşımla belirsizleşen sorumluluklarını tanımlamak, cesaretle dönüşüme önderlik etmek yönetim kurullarında tartışılmaktadır.

Orta Pazar işletmelerde hitap edilen pazar ve ürünlerin çeşitliliğine bağlı olarak kolaylıkla kavram karmaşası yaşandığını ifade edebiliriz. Yerel üretim ve uluslararası faaliyet yaşam mücadelesine dahi dönüşebilmektedir. Dönüşüm eksenlerinin (O) işletmeler alanına giren, tasarım, üretim, insan kaynakları, kaynaklar, planlama orta pazarın kaçınılmaz rekabetçilik önceliğini belirlemektedir. Görüşmeler ortaya çıkarmıştır ki (B) iş ve pazar dönüşümünün daha kolay ve anlaşılır olması karar mekanizmalarına yavaşlık olarak yansımaktadır. Teknolojiyle destekli yatırım projelerinde öğrenim ve uygulamanın kişilere bağımlılığı kararlılığı etkilemektedir.

Küçük Pazar işletmeler dönüşümün tamamında eksikliklerini giderebilmenin arayışını çözümleri denemekte bulmaktadır. Gelişigüzel tavsiyeler, başarısız örneklerle plansız vakit harcamaları üst katlara sıçramayı geciktirmektedir.

Mikro Pazar işletmelerde sanal ortamlara taşınmak, bulut hizmetleri vasıtasıyla sıfır demirbaş sorumluluğu, karlılığa doğrudan etki etmektedir. Tanıtımın ve haber almanın yönetilmesiyle birlikte kapsayıcılığın artacağına inanılmaktadır.

En sık kullandığınız teknolojik ürünler hangileri?

Acmena tamamen bulut üzerinde faaliyet gösteren bir işletmedir. Ödeme sistemlerinden iletişime uzanan geniş bir yelpazede faaliyetini güvenlikle sürdürmektir.

Bulunduğunuz ve yöneticilik yaptığınız firmalarda çalışanlar sizi yalnızca bir yönetici olarak değil, iyi bir insan olarak da beğeniyor ve destekliyor.  Sizce bunun sebebi ne olabilir?

Liderliği ve önderliği yalın yöneticilikten ayıran temel dayanak yetki ve sorumlulukların paylaşılmasıdır. Kare, dikdörtgen yapıların yerini esnek kendi kendini yöneten, ödüllendiren takımlar almıştır. Hedeflerin belirlenmesi, uygulama planının yapılması, sonucun elde edilmesinin boyutları değişmiştir. Kısa vadeli duraklarla daha belirgin dilimlerle projelerin yürütülmesi benimsenmiştir. Liderlerin odak alanları çalışanlarının ince yeteneklerini geliştirmek olarak yeniden tanımlanmıştır. Çalışanlarla yaşam ve gelişim üzerine ne kadar sohbet edilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Lider ailesine, kendisine, çalışanlarına, müşterilerine, iş ortaklarına ayırdığı zaman ve atadığı değer ile başarılı olacaktır. Ayrı ayrı takımın her bireyinin farklılığının gözetilmesi işletmeleri antika görünümünden kurtaracaktır. Çeşitlilik, Eşitçilik ve Kapsayıcılık kavramlarıyla yeni tanışmıyoruz. Yenidünya düzeninde İngilizce DEI kısaltması ile gündeme gelen anlayışı benimsemeli ve yaşamımıza içtenlikle dâhil etmeliyiz.

DEI yaklaşımının canlılığın nasıl parçası olacağını sizlerle ayrıca paylaşmayı isterim.

Teknoloji her gün daha da farklı bir noktaya gidiyor. Teknolojiyi izlerken “keşke hemen gerçekleşse” diye düşündüğünüz bir gelişme var mı?

Sevgili okurlar bu soruya değişik bir cevap vermeyi düşünüyorum. Bir fizik bilimi meraklısı ve takipçisi olarak kesinlikle evet derdim. Kuantum mekanik kuramlarından elektron dolanıklığını çok okudum ve anlamaya çalıştım. Yaşamım süresinde evren içinde Einstein’ın görecelik yasalarında belirlenmiş olan ışık hızının sınırlamalarından kurtulup, anlık iletişimi sağladığımıza şahit olabilmeyi çok isterdim.

Elektro-manyetik enerjinin frekans tahsisinde yaşanacak sıkışıklık 5G ve ötesinde daha da belirgin olacak. Kuantum bilgisayarlar ve anlık haberleşmeyi inanılmaz bir merakla bekliyorum.

Teknolojik ürünleri kullanırken en çok dikkat ettiğiniz özellikler veya olmazsa olmaz dediğiniz özellikler nelerdir? Örneğin; sizin için akıllı telefonunuzu kullanırken kamera mı? Ekran mı? Hız mı? Tasarım mı? Yoksa hepsi mi önemli?

Teknoloji ürünlerinde önemsediğim özelliklere elektronik mühendisi olarak işlemci kapasitesinden başlamayı tercih ederim. Çekirdek sayısının fazlalığı başlangıçta cazip görünse de daha sonra görev paylaşımlarının artacağı ortamlarda hızı olumsuz etkileyeceğini düşünüyorum. İşlemci saat frekansı önceliklerim arasında birinci sıradadır. Sonrasında diğer özellikleri sayabilirim. Batarya kullanım, ekran ve kamera…

Son olarak ülkemizde ve dünyada yaşanan teknolojik gelişmeleri gözlemlediğinizde, yaşanan gelişmeleri kendi pencerenizden nasıl değerlendirirsiniz?

Yaşanmakta olan süreç içinde teknolojiye elektronik gelişmeler penceresinden bakmanın yetersiz olduğunu gözlemliyorum. Biyoloji ve malzeme alanındaki gelişmeleri dikkatle inceleyerek uğraşlarımızı yeni alanlara kaydırmak mecburiyetindeyiz. Bilişim gözlüğüyle izlenen bilimsel kazanımlar artık mikro-elektronikte daha küçük ölçekte üretimin sınırlarına eriştiğimiz gerçeğidir. Veri haddini aşmış, her şey sayısal olanaklara kavuşmuştur. İş modelleri anlık veri analizi, yapay zekâ öngörüleri üzerine inşa edilmektedir. Hayranlıkla kullandığımız sosyal medyanın bizi ürüne çevirdiğinin farkındayız. Dalga dalga tanıştığımız internetin nesneleri, yepyeni yaşam tarzımıza geçişimizin ipuçlarını taşımaktadır.

Bilgelik, yapay zekânın zaten her işin üstesinden geleceğinin Uz görüsüne büyülenmeden, ince yeteneklerimizi geliştirmenin güzelliğiyle iyi insan olmanın gizeminde saklı olacaktır.