26 October 2020

Atiye


Atiye veya İngilizce adıyla Armağan (GIFT)

Antik çağlar, astronomi, kuantum fiziği, coğrafya, gizem, sır, heyecan soluk soluğa izlemek ve dinmeyen merakımı gidermek için beni koşulsuzca ekrana kilitleyen yapım. Öykü konusuna değinmeden önce yazarları, yapımcıları, yönetmeleri, oyuncuları, çekim ekibini düş gücünü sorgulayıcı macerayı kurguladıkları için gönülden tebrik ediyorum. Çoklu eksenleri değerlendirildiğinde belki de araştırma temelli belgeler düzenlenecektir. Fizik ile olan uyuşmasının üzerinden geçmek bilimsel ekseni biraz da olsa durulaştırmak amacı ile aldığım notları paylaşıyorum.


Göbekli Tepe; 11.000 yıldır özenle gizlediği olağanüstü aile sırrı gün ışığına kavuşuyor. 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi ilk araştırma ve gözlemleri yapıyorlar. Tarihin tozlu sayfalarını fırtınaya yakalanmış yapraklar gibi savuracak buluş nihayet görünür oluyor. 1995 yılına gelindiğinde Şanlıurfa müzesi ile Alman Arkeoloji Enstitüsü yüzey çalışmalarından sonrasında kazılara başlamışlar. Hayranlıkla gezdiğimiz yerleşim yeri, ilk kez tarımdan önce de sosyokültürel gelişmelerin oluştuğunun kanıtı olarak tespit edilmiştir.

Nemrut Dağı; Roma ve Seleusid orduları MÖ 190 yılı aralık ayında Manisa savaşında karşı karşıya geldiler. Roma’nın başarısı neticesinde dağılan Seleusid imparatorluğu yerine Toros dağlarından Fırat nehrine kadar uzanan bölgede Kommagene devleti kuruldu. Kral Antiochus MÖ 62/38 yılında Nemrut Adıyaman Kâhta ilçesindeki 2100 m yükseklikte ki dağa devasa heykelleri taşıtarak kültürel çeşitliliği birlikte tutmayı başarmak için çabaladı. Yerleşim yerinde bulunan bir aslan heykelinde bulunan yıldız işaretlerinin ve üç gezegenin Merkür/Mars/Jüpiter 7 Temmuz MÖ 62 gökyüzünde ki konumu gösterilmektedir.

Elektron: Atom elementleri oluşturan maddenin en küçük birimi. Çekirdeği proton ve nötronlardan ibaret olan atom, çevresinde elektronlar tanımlı enerji seviyelerinde ki yörüngelerinde dönmekteler. Proton ve Nötron daha küçük atom altı parçacıklardan (Quark) oluşmalarına karşılık elektron daha küçük bileşenlerle ayrıştırılamamakta. Protonu bir benzetme ile bir futbol topu büyüklüğünde olduğunu, oyun alanının ortasına yerleştirildiğini varsayalım. İlk yörüngedeki elektron, 2 Km uzaklıkta bir tenis topu kadar olacaktır, arası tamamen boş ve hiçbir maddenin bulunmadığı ortam. İçimizin ne kadar boş olduğunu düşünebiliyor musun?

Elektron daha küçük parçacıklara bölünememesi nedeniyle ikilik özelliği taşımaktadır. Böylelikle hem madde hem de enerji davranışı sergileyebilmektedir. Kuantum mekaniği en küçük ve en hızlı parçacıklar diyarı olarak ifade edilmektedir.  Elektron izlendiği, gözlemlendiği zaman madde, tersine hiçbir şekilde takip edilmediği zaman da bir enerji dalgası davranışı içinde bulunmaktadır. İzlenmeyen elektronun nerede olduğu tamamen bir olasılık teorisi ile açıklanabilmektedir. Hayal gücünü zorluyor ancak gerçek.

Işık; Fotonlar elektro manyetik (EM) dalga, enerji, evrenimizde daha süratli hiçbir şey bulunmuyor, foton hızı sabit 300.000 km/s. 1900’lü yıllarda Max Planck fotonların da ses gibi titreşimlerden oluştuğunu belirli bir titreşim sıklığından sonra EM enerjinin tamamen tükendiğini deneysel kanıtlar sunarak ispatlamıştır. Işığın iletiminin çerçeveler şeklinde kesintili olarak yayılmasına da kuanta ismini vererek kuantum fiziğinin ilk taşlarını dizmeye başlamıştır.

Atiye; Dizide, Göbekli Tepe kalıntıları altında paralel olasılıkların buluştuğu bir kapı olduğu varsayımı üzerine kurgulanmış hikâyeyi izliyoruz. Atiye’nin anneannesi, annesi ve kendisine armağan edilen yetenekleri sayesinde olasılık kapısından geçebilecek enerji ve frekansa sahip olduklarını anlıyoruz. Nemrut dağında mağaralarda kaybolan sonrasında saklı mezarı bulup anneannesi sayesinde kim olduğunu kavrayacaktır. Atiye’nin amacı yaşadığı felaketi (Cansu ölümü) düzeltebilmek ve Cansu’yu geri döndürebilmektir, yeniden Göbekli Tepeye dönecek Cansu’ya sarılacak ve biranda kapıdan geçecektir. Ancak onu bir sürpriz beklemektedir başka bir evrene atlamıştır. Kadınların doğum yapamadığı, baba ve annesinin hiç evlenmediği dolayısıyla kendisinin hiç yaşamadığını çabucak kavrayacaktır. Sarıldığı Cansu ise farklı ancak gizemli bir ailede Elif olarak yaşamaya devam ediyordur. Atiye kendisin de ilk evrende hamile kaldığını fark edecektir. İkinci evrende ki sorunları çözülebilmesi ve çocuğunu sağlıkla dünyaya getirebilmesi için yeniden başlangıç noktasına dönmek zorundadır. Göbekli Tepeye gider ve kapının açılması ile birlikte kendisini bilemediğimiz başka bir olasılıkta bulur. Başlangıç ilk evrene dönebildi mi? Nerede olduğunu öğrenmek için beklemek zorundayız.

Fizik; Bilim kurgu filmleri somut kuramlara dayandırılmaya çalışılmasına karşılık, kesinlikle hayal gücü üzerine inşa edilmiştir. Kuantum fiziğini, olasılık teorilerini, madde, enerji kavramlarını anlamak ve öğrenmek, filmlerin daha keyifle seyredilmesini sağlamaktan öteye geçmeyecektir.

Merak; Cevabını aradığımız sorular belki bir sonraki sezonda konu edilebilir. Erzurum’da kurulmakta olan Türkiye’nin en kapsamlı rasathanesi Doğu Anadolu Gözlem (DAG) evi neden dizide haber olarak kullanıldı? Kimlerle Süryani dili ile iletişim kuruluyor? Bilinmeyenlerin yeri neresi, hangi zamanda yaşıyorlar ve amaçları nedir? Olasılıklar kapısından Atiye dışında geçiş yapanlar oldu mu?

Bir sonra ki sezonda buluşmak dileğiyle.