Yerinde Saymak – Sarmal Düşüş
İngilizce “Stall” kelimesinin çok
yönlü ve çeşitli anlamları olduğunun farkındayız. Kelimenin teknik konuları
kapsayan tanımından esinlenerek ayrıntılara değinelim.
Mekanik iş yaratma
kuvvetinden hareketle konuya bir örnekle devam edelim. Akıntıya karşı seyir
halinde olan bir geminin motorlarının ürettiği itiş gücü akıntı debisini
yenebildiği sürece gemi ileriye doğru yol alabilmektedir. Üretilen güç ile
akıntı direncinin aynı seviye ulaşması neticesinde, kuvvetler eşitlenecek ve
gemi yerinde sabit duracaktır. Akıntının debisi arttıkça aynı noktada
kalabilmek için bile daha çok motor gücüne ihtiyaç duyulacaktır. Türkçemizde
“yerinde saymak” deyimi de durumu çok net ifade etmektedir.
Nehirde seyir
halinde olan bir geminin artarak devam eden tersine akıntıya karşı ısrarla yol
almaya çalıştığını hayal edebiliriz. Makina dairesinde bulunan çarkçıbaşının ilerleyebilmek
için motorun devir hızını aynı oranda yükseltmeye çalışması kaçınılmaz
olacaktır. Tam yol ileri yani kapasite sınırlarının zorlanmaya başlamasının
ardından öyle bir an gelecektir ki motor bir anda duracak “stall” ve enerji üretilemez
olacaktır. Aslında akıntı güç savaşını kazanmıştır. Söz konusu durumda gemi akıntıya
kapılacak ve kontrolsüz sürüklenmeye başlayacaktır.
Benzer olayların
uçaklarda da olabileceğini ve felaketlerle sonuçlanan etkilerini geçmişte
izlemiştik. Tırmanışa geçen bir uçağın yükseliş açısının genişliği ve
neticesinde motorların gücünün yetersiz kalması ve bir an uçağın havada asılı
kalmış gibi durması…
İngilizce “wind down” deyimi de
benzer şekilde birçok anlamda kullanılabildiği biliyoruz. Deyim özellikle
rüzgâr kelimesini çağrıştırdığı şekli ile konumuzda yer almayacak. Sözcüklerden
sarmal biçiminde aşağı düşüşü karşılığı olarak yararlanılacak. Mesele, uğraşmanın,
didinmenin harikalar yaratmanın, şartları zorlamanın nasıl olurda neticesi
alınamaz, olduğudur. Hevesle başlanan projelerin, kolları sıvamanın, koşulsuz
adanmışlığın sonuçları her zaman beklentileri karşılayamayabilir.
“Start-Up”
kuruluşlarının nasıl heyecan içinde yüzme bilmeden suya atlamak gibi yarışmaya
katıldığına hep tanıktık etmişizdir. Ezberleri bozacağına inanan genç
arkadaşlarımızı hayallerini gerçekleştirmek üzere sazlıklara dalmalarını
takdirle karşılıyorum. Üstüne üstlük bir de sisli ve puslu hava koşullarına rağmen
mücadelelerini sürdürmelerinin kıymeti ölçülemez. Gerçekleştirmeyi
planladıkları başarıyı el yordamı ile planladıklarını da biliyoruz. İçlerinden
akıl erdiremediğimiz oranda yenilikçi ürünler tasarlanması da tesadüf olamaz.
Günün sonunda bacası tüten işletmelerin kalkınmanın anahtarı olması özlemini
taşıyoruz.
Dolayısıyla hiçbir
girişimin “stall” yakıtı tükenen ve vazgeçilen konumda bulunması asla arzu edilmemektedir.
Açıkçası yeni fikrin pompadan yakıt almaya devam etmesini sağlamalıyız,
dayanmalıyız. Yeter ki teknoloji ötesinde pazar için doğru seçimin yapıldığına
inancımız kaybolmasın. Gençlerin saflıkla başlayarak “wind down” olmamaları için
bilgi ve deneyimlerimizi bir yatak örtüsü gibi onlara aktarmalıyız. Yetiştirici
gücümüzü narin projelerin geliştirilmesinde faydaya çevirmeliyiz. Gün ışığına
çıkış merdivenlerinde her ileri adımda ayaklarının kaymaması için uyarılar
yapabilmeliyiz. Bir sonraki basamağın konumunu tahmin etmekte ve öngörülerde
bulunmakta tereddüt etmemeliyiz. Bakınız matematiksel olarak bütün ayrıntıları
bilinen bir projenin yenilikçiliği sorgulanmalıdır. Girişimcileri gidilmemiş
yollara sapmanın ürkekliliğinden kurtulmanın cesaretlendirilmesi görevimizdir.
Fikirler, gökyüzünden sarmal düşen yağmur yerine bereketli damlacıklar olarak yeryüzüne
erişmeliler. Düşünceler ancak bu şekilde yeşerebilir küresel boyutta ürünlere
dönüşebilir. Zahmet çekmeden ulaşılan her durağın katma değerinin düşük olacağı
kesinlikle anlaşılmalıdır.
Sarmala kapılmanın
kesinlikle bocalama olarak nitelendirilmemesi görüşündeyim. Savrulma olayını
yönetmeyi, deneyim ile bağdaştırmak çelişki olamayacaktır. Önemli uyarı,
gidişatın erken fark edilerek daha fazla kaynak israfı yapılmadan yere dokunuşun
kontrollü yavaşlatılmasıdır. Her kayıptan ders çıkarmak hasarın sebeplerini
araştırmak konuya bilimsel yaklaşımdır. Hata ve sorunu fark etmeden yapılan
devam ısrarı mıknatıs misali kaynakları kendisine çekecek ve tüketecektir. Diğer
yandan doğru analiz üzerine kurgulanmış sabır yaklaşan ışığın habercisidir.
Kaçınılmaz başarılı
yönetim felsefesi, yukarıda bahsedilen ikilem içinde, nasıl doğru seçimin
yapabilmesini sağlayacak yetkinliğe sahip olmaktır.
Küresel rekabetten geri kalmamak için yatırımcı girişimci kenetlenmesi en büyük dileğimdir. Temel araştırmaya yeterli kaynağı ayırmak, kovalamacada ön sıralara yerleşmenin sihirli denklemidir. Araştırma, geliştirmenin ön koşuludur ve uzgörü sorusunun cevabıdır.
